Γιατί τόσοι πολλοί Αμερικανοί επιστήμονες και καταξιωμένοι ερευνητές αποφάσισαν να βγουν από τα εργαστήριά τους για να διαδηλώσουν δημόσια κατά των εξαιρετικά επικίνδυνων, σκοταδιστικών, κρυπτοθεολογικών προκαταλήψεων και των εμφανώς αντιεπιστημονικών ιδεοληψιών του 45ου προέδρου της ισχυρότερης στρατιωτικής και πολιτικής δύναμης πάνω στη Γη;
trump.jpg
Ντόναλντ Τραμπ: ο επιστημονικά αναλφάβητος πλανητάρχης
«Μια αμερικανική κυβέρνηση που αγνοεί την επιστήμη για να ακολουθήσει ιδεολογικούς στόχους θέτει σε κίνδυνο το σύνολο του πλανήτη», όπως έγραψαν οι ομάδες επιστημόνων και οικολόγων ακτιβιστών στο παναμερικανικό κάλεσμά τους για τη μεγάλη πορεία των επιστημόνων (Scientists March), που πραγματοποιήθηκε στην Ουάσινγκτον και σε άλλες μεγάλες πολιτείες κατά του νέου προέδρου των ΗΠΑ.
Μήπως πρόκειται για υπερβολικές αντιδράσεις, οι οποίες δημιουργούνται από μικροπολιτικές-συντεχνιακές σκοπιμότητες κάποιων κοινωνικά περιθωριακών ή ελιτίστικων ομάδων, τα συμφέροντα των οποίων θίγονται από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ; Κάθε άλλο!
Αφού, τον περασμένο Δεκέμβριο, περισσότεροι από 2.300 διαπρεπείς Αμερικανοί επιστήμονες -μεταξύ των οποίων και 22 νομπελίστες!-, έχοντας εξοργιστεί από τις ανακριβείς «απόψεις» του Τραμπ σχετικά με πολύ σοβαρά επιστημονικά θέματα, έκριναν απαραίτητο να απευθύνουν ανοιχτή επιστολή προς τον ίδιο και το Κογκρέσο, στην οποία, αφού εξέφρασαν την έντονη ανησυχία τους για ενδεχόμενες πολιτικές παρεμβάσεις στον ευαίσθητο τομέα της έρευνας, ζητούσαν ο πρόεδρος και η κυβέρνηση «να παραμείνουν πιστοί στα υψηλά στάνταρτ επιστημονικής αντικειμενικότητας και ανεξαρτησίας κατά την αντιμετώπιση απειλών για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον»!
Δεδομένου, μάλιστα, ότι βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα -εποχή της παντοκρατορίας της τεχνοεπιστήμης- τέτοιες αντιδράσεις από μέρους της αμερικανικής επιστημονικής κοινότητας θα έπρεπε να θεωρούνται εντελώς απρόσμενες. Ή μήπως όχι;
Για να αξιολογήσουμε τη σοβαρότητα του προβλήματος που έχει ανακύψει, αρκεί να αναφέρουμε μερικές μόνο από τις καταφανώς αντιεπιστημονικές δηλώσεις του 45ου προέδρου των ΗΠΑ.
Αντιεπιστημονικά... «διαμάντια»
Εκτός από τις ανερυθρίαστα σεξιστικές και ρατσιστικές απόψεις που, κατ’ επανάληψη έχει διατυπώσει εις βάρος των γυναικών, ο νέος πλανητάρχης, απ’ ό,τι φαίνεται, έχει απολύτως σαφείς ιδέες για την αντιμετώπιση των σύγχρονων οικολογικών και βιοϊατρικών προβλημάτων.
Απόψεις που, μολονότι είναι εμφανώς αντιεπιστημονικές, δεν διστάζει να τις διατυπώνει και, ενδεχομένως, να επιχειρήσει να τις επιβάλει στην αμερικανική κοινωνία.
Ιδού μερικές από τις πιο προκλητικές από αυτές, όπως τις διατύπωσε ο ίδιος γραπτά στον διαδικτυακό του τόπο ή σε συνεντεύξεις, πριν αναλάβει επίσημα τα προεδρικά του καθήκοντα.
Για την κλιματική αλλαγή: Πιστεύει ότι η πλανητική υπερθέρμανση είναι ένας μύθος που δημιουργήθηκε από την Κίνα με σκοπό να καταστήσει μη ανταγωνιστική την αμερικανική βιομηχανία.
Επιπλέον, ισχυρίζεται ότι η υπερθέρμανση είναι μια «ανοησία» που βασίζεται σε ανακριβή και χειραγωγημένα επιστημονικά δεδομένα, ενώ στην πραγματικότητα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο, δηλαδή ο πλανήτης παγώνει!
Αυτά έλεγε πριν εκλεγεί, άραγε τώρα, ως πρόεδρος των ΗΠΑ, θα αλλάξει γνώμη; Μάλλον όχι, δεδομένου ότι επέλεξε να τοποθετήσει τον Scott Pruitt ως επικεφαλής της Environmental Protection Agency (EPA), με κριτήριο τις σχεδόν ταυτόσημες (με τον νέο πρόεδρο) απόψεις που έχει διατυπώσει για την υπερθέρμανση του πλανήτη, αλλά και για τη διαφωνία του με την «υπερβολικά προστατευτική», μέχρι τώρα, πολιτική της EPA για το περιβάλλον.
Για τον ιό Εμπολα και τα εμβόλια: Υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ οφείλουν να απαγορεύσουν την είσοδο ή την επιστροφή ατόμων που ενδέχεται να είναι φορείς του ιού.
Οι Αμερικανοί πολίτες που επισκέπτονται για ανθρωπιστικούς λόγους τις χώρες όπου η νόσος του Εμπολα, δηλαδή ο αιμορραγικός πυρετός (EHF), βρίσκεται σε έξαρση επιτελούν αξιοθαύμαστο έργο. Δυστυχώς όμως, θα πρέπει να πληρώσουν ακριβά το τίμημα των επιλογών τους!
Ομως, εξίσου αντιεπιστημονικές και «φιλάνθρωπες» απόψεις έχει διατυπώσει ο Τραμπ για τα Αμερικανάκια που, ενώ είναι απολύτως υγιή, πάνε σε παιδιάτρους οι οποίοι τα βομβαρδίζουν με πολλά αντιβιοτικά εμβόλια, με αποτέλεσμα να αρρωσταίνουν από αυτοάνοσες παθήσεις!
Μια ιδιαίτερα διαδεδομένη στο ευρύ κοινό αλλά ανεπιβεβαίωτη άποψη, με την οποία διαφωνούν όλες οι παιδιατρικές εταιρείες (όχι μόνο στην Αμερική αλλά παντού).
Εξοργιστικές, ωστόσο, είναι και οι απαξιωτικές απόψεις του για τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Για παράδειγμα, θεωρεί ότι τα κέντρα παραγωγής αιολικής ενέργειας είναι «αποκρουστικά» να τα βλέπει κανείς και θα έπρεπε να τεθούν εκτός νόμου.
Οσο για την αντιμετώπιση της «κρίσης των οπιοειδών ουσιών» από τις οποίες στις ΗΠΑ πεθαίνουν κάθε χρόνο πάνω από 30 χιλιάδες χρήστες, ο νέος πρόεδρος πιστεύει πως θα την αντιμετωπίσει με νέα απαγορευτικά μέτρα.
Κυρίως όμως, με τον αποκλεισμό των ΗΠΑ από το Μεξικό και τη Λατινική Αμερική. Πώς; Μέσω της κατασκευής ενός «προστατευτικού» τείχους από τα ναρκωτικά και κυρίως τους εγκληματίες μετανάστες!
Εντούτοις, όλες αυτές οι ανιστόρητες και εμφανώς αντιεπιστημονικές απόψεις φαίνονται σχεδόν «πταίσματα» σε σύγκριση με το τεράστιο πλανητικό πρόβλημα της διαχείρισης από τον Τραμπ της πυρηνικής και πολεμικής μηχανής των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με το επίσημο Δελτίο Πυρηνικών Επιστημόνων (Bulletin of the Atomic Scientists) που εκδόθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2017, ο δείκτης του «Ρολογιού της Αποκάλυψης» («Doomsday Clock»), που αντιστοιχεί στην πιθανότητα μιας μεγάλης πλανητικής καταστροφής, δείχνει ήδη 23.57 λεπτά και 30 δευτερόλεπτα (23.57.30΄΄).
Με άλλα λόγια, σύμφωνα με αυτούς τους επιστήμονες, η μεγάλη άνοδος των καταστροφικών εθνικιστικών πολιτικών, η εθελοτυφλία των περισσότερων κυβερνήσεων απέναντι στην επιταχυνόμενη οικολογική καταστροφή και όλα αυτά σε συνδυασμό με την πρόσφατη εκλογή ενός πλανητάρχη όπως ο Ντόναλντ Τραμπ έχουν μετατοπίσει τον λεπτοδείκτη του «Ρολογιού της Αποκάλυψης» μόλις δυόμισι λεπτά πριν από την... «τελική λύση».
«Ο Τραμπ ανοίγει τον δρόμο του εθνικοσοσιαλισμού»
trump_-orkomosia.jpg
AP Photo/David J. Phillip
«Την εκλογή Τραμπ μπορούμε να την ερμηνεύσουμε με ιστορικούς όρους ως την ύστατη θυμωμένη αντίδραση μιας κοινωνικής τάξης και μιας φθίνουσας πολιτικής κουλτούρας που βασίζεται στη λευκή αντρική υπεροχή».
Ο συνομιλητής μας, ο Αμερικανός πανεπιστημιακός, δημοσιογράφος και συγγραφέας Φίλιπ Γκόλουμπ, επιχειρώντας να δει τη νίκη του μεγιστάνα των ακινήτων από μια πιο αισιόδοξη σκοπιά, εστιάζει στο γεγονός ότι «κέρδισε τον αριθμό των εκλεκτόρων, όχι όμως τη λαϊκή ψήφο, στην οποία υπολείπεται της Χίλαρι Κλίντον σχεδόν κατά 3 εκατομμύρια ψήφους».
Για τον απερχόμενο πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα εκτιμά ότι ενώ είχε τη δυνατότητα να επιφέρει γενναίες ανατροπές στο σύστημα τελικά, «δεν τόλμησε».
Θεωρεί, ωστόσο, ότι θα μείνει στην Ιστορία ως «ο πρώτος Αφροαμερικανός πρόεδρος, ένας ακέραιος άνθρωπος και προάγγελος αυτού που θα μπορούσε να γίνει η Αμερική στο μέλλον».
Ο Φίλιπ Γκόλουμπ, μόνιμος κάτοικος Γαλλίας, διδάσκει διεθνείς σχέσεις στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Παρισιού, παλιότερα στο «Παρίσι 8» (Paris VIII), και υπήρξε σταθερός συνεργάτης της Le Monde Diplomatique.
Εχει γράψει τα βιβλία «Power, Profit and Prestige: A History of American Imperial Expansion» και «East Asia’s Reemergence».
Γνωρίζει επίσης πολύ καλά την Ελλάδα. Η σύζυγός του, η κοινωνιολόγος Νοέλ Μπουρζί, είναι κατά το ήμισυ Ελληνίδα και μαζί περνούν τα καλοκαίρια στο σπίτι τους στη Μήλο.
Για τον Φίλιπ Γκόλουμπ, η Αμερική αλλά και η ανθρωπότητα μπαίνουν σε επικίνδυνα αχαρτογράφητα ύδατα με την εγκατάσταση του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Κάτι που δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη ούτε την Ελλάδα.
◼ Ο Τζόζεφ Στίγκλιτς έγραψε πρόσφατα ότι ο Ομπάμα άνοιξε τον δρόμο στον Τραμπ παραβιάζοντας τους κανόνες του καπιταλισμού για να διασώσει την ελίτ. Συμφωνείτε;
Ο Ομπάμα δεν άδραξε την ιστορική ευκαιρία με τη μεγάλη κρίση του 2008-2009 για να αλλάξει ριζικά τους οικονομικούς και κοινωνικούς όρους στη χώρα.
Αντί να επαναφέρει ισχυρά δεσμευτικά πλαίσια στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και να ηγηθεί μιας προσπάθειας για τη δίωξη όσων ευθύνονταν όχι μόνο για την κατάρρευση του συστήματος, αλλά και για τη δυστυχία χιλιάδων ή και εκατομμυρίων ανθρώπων που έχασαν τα σπίτια τους και τα υπάρχοντά τους κατά την κρίση των «subprimes», επέλεξε να διασώσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ενώ παράλληλα προσέφερε πολύ μικρή, αν και πραγματική, υποστήριξη στον κόσμο που επλήγη.
Απέτρεψε μια μεγάλη γενικευμένη ύφεση, δεν μπόρεσε όμως αυτό να το μετατρέψει σε μια ατζέντα που θα άλλαζε την καθημερινή ζωή των ανθρώπων.
Το αποτέλεσμα ήταν η δυσαρέσκεια, όπως φάνηκε στην ψήφο της λευκής εργατικής και μικρομεσαίας τάξης υπέρ του Τραμπ.
Ο Στίγκλιτς έχει δίκιο. Ο Ομπάμα θα μπορούσε να είχε επιλέξει μια λιγότερο συνετή και περισσότερο συγκρουσιακή πορεία που θα έδειχνε ξεκάθαρα ότι είναι με το μέρος του κόσμου και όχι της Wall Street.
Αλλά, επειδή ήταν πολιτικός της συναίνεσης, επέλεξε έναν δρόμο που απομάκρυνε ορισμένα τμήματα του πληθυσμού από το Δημοκρατικό Κόμμα (το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τη Χίλαρι Κλίντον).
◼ Η περίοδος μετάβασης από τον απερχόμενο στον νέο πρόεδρο ήταν αρκετά «επεισοδιακή». Θα πρέπει να αναμένουμε μια εξίσου επεισοδιακή προεδρία τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό;
Είναι πολύ δύσκολο να πούμε πώς θα διαμορφωθεί τελικά η προεδρία Τραμπ.
Είναι μια ναρκισσιστική προσωπικότητα χωρίς την παραμικρή εμπειρία από διακυβέρνηση ή διεθνείς υποθέσεις.
Γνωρίζουμε ελάχιστα για την ουσία των απόψεών του. Αυτά που ήδη ξέρουμε παραπέμπουν σε μια εθνικιστική, εθνοκεντρική και νεοφιλελεύθερη αντίληψη για το έθνος, τον κόσμο και την οικονομική και κοινωνική πολιτική, που προμηνύει άσχημα πράγματα για τη χώρα και την ανθρωπότητα.
Στο εσωτερικό, ο Τραμπ, ο οποίος απελευθέρωσε τα πάθη ξενοφοβίας και μισογυνισμού, έχει δηλώσει την πρόθεσή του να διαλύσει ό,τι έχει απομείνει από το κοινωνικό κράτος, να βάλει τέλος στο Obamacare, να θέσει στο περιθώριο τα συνδικάτα, να αποδυναμώσει τις μειονότητες, να περιορίσει τα αναπαραγωγικά και άλλα δικαιώματα των γυναικών.
Εχει συγκεντρώσει ένα υπουργικό συμβούλιο αντιδραστικών (όχι κλασικών συντηρητικών, αλλά σκληροπυρηνικών αντιδραστικών) που συμπλέουν μαζί του σε αυτά τα ζητήματα.
Ταυτόχρονα, φαίνεται διατεθειμένος να ανατρέψει ριζικά την ατζέντα για το περιβάλλον ευνοώντας τις εταιρείες πετρελαίου και χάλυβα και πιθανόν, να αποσυρθεί από το Πρωτόκολλο του Κιότο και τη Συμφωνία του Παρισιού.
Σκοπεύει να διορίσει στο Ανώτατο Δικαστήριο έναν δικαστή που να ευθυγραμμίζεται με αυτές τις θέσεις.
Σε διεθνές επίπεδο, έχει ήδη ξεκινήσει να υποσκάπτει τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Κίνα, την Ευρώπη, το ΝΑΤΟ και με τους ιστορικούς συμμάχους στην Ανατολική Ασία.
Το σύνθημά του «Πρώτα η Αμερική» αντανακλά μια στενόμυαλη εθνικιστική ατζέντα η οποία, αν εφαρμοστεί, θα φέρει τις ΗΠΑ σε αντιπαράθεση με πολλά, αν όχι με όλα τα κράτη στον πλανήτη, καθώς και με το υπερεθνικό κεφάλαιο.
Οι πολιτικές του σχετικά με το διεθνές εμπόριο και τις επενδύσεις δημιουργούν εντάσεις με τα διεθνοποιημένα τμήματα του κεφαλαίου που έχουν κεκτημένο συμφέρον στη συνέχιση της παγκοσμιοποίησης.
Εν ολίγοις, έρχονται δύσκολοι καιροί.
◼ Τι προβλέπετε για τη στάση των ΗΠΑ απέναντι στην Ελλάδα; Και πώς πιστεύετε ότι θα πρέπει να κινηθεί η χώρα μας;
Το να πρoσδοκά η Ελλάδα οποιαδήποτε υποστήριξη από την προεδρία Τραμπ είναι αβάσιμο.
Οπως είναι φανερό, ο Αλέξης Τσίπρας δεν μπορεί να περιμένει το παραμικρό.
Η Ελλάδα μπορούσε κάπως να υπολογίζει στην αδύναμη αλλά καλοπροαίρετη στήριξη της κυβέρνησης Ομπάμα, δεν θα πρέπει όμως να τρέφει καμία ψευδαίσθηση για τις διμερείς ή διατλαντικές σχέσεις στο μέλλον.
Ισως η νέα κυβέρνηση να θεωρήσει σημαντική την Ελλάδα από γεωπολιτική άποψη, ίσως όχι.
Απλά, δεν ξέρουμε τι θα κάνει ή δεν θα κάνει η κυβέρνηση Τραμπ στην Ευρώπη, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, νομίζω ότι το λογικό για την Ελλάδα θα ήταν να αναζητήσει στήριξη στην Ευρώπη και να προσπαθήσει να χτίσει συμμαχίες που να ισοσκελίζουν το Eurogroup και το συνεχιζόμενο πρόβλημα της «ορντοφιλελεύθερης*» γερμανικής ηγεμονίας.
◼ Πιστεύετε ότι η θητεία Τραμπ θα ανοίξει τον δρόμο και σε άλλους πολιτικούς αναλόγου ύφους στην Ευρώπη; Τι βλέπετε ειδικά για τη Γαλλία, τη χώρα στην οποία ζείτε;
Ο Τραμπ είναι κομμάτι ενός ευρύτερου διατλαντικού εθνικοσοσιαλιστικού ρεύματος.
Με τον όρο «εθνικοσοσιαλισμός» εννοώ την τοξική αντίληψη περί έθνους ως μιας εθνικά (φυλετικά) συμπαγούς οντότητας με ενοποιητικό στοιχείο μια κυρίαρχη ή ηγεμονική κουλτούρα, η οποία διαφοροποιείται από την αντίληψη του έθνους ως μιας κοινότητας πολιτών τους οποίους συνδέει ο σεβασμός στα δικαιώματα και το κράτος δικαίου.
Το σύνθημα του Τραμπ «Χτίστε εκείνο το τείχος!» ανάμεσα στο Μεξικό και τις ΗΠΑ δίνει το παράδειγμα της εθνικοσοσιαλιστικής αντίληψης περί ενός αμερικανικού έθνους το οποίο είναι αγγλικό και προτεσταντικό αντί για πολυεθνικό.
Τώρα αντικρίζουμε εμφανώς παρόμοιες, αν όχι ταυτόσημες, κινητοποιήσεις εθνικοσοσιαλιστικού τύπου ανά την Ευρώπη, από την Ουγγαρία μέχρι την Αγγλία και από τη Σουηδία και τη Δανία μέχρι την Ελλάδα.
Στη Γαλλία, όπου συμβαίνει να ζω, το Εθνικό Μέτωπο εκπροσωπεί αυτό το ρεύμα με όσα λέει για τους μετανάστες και την εθνική και την πολιτισμική ταυτότητα.
Αν και δεν είναι πια απροκάλυπτα νεοφασίστες όπως επί Ζαν-Μαρί Λεπέν, το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν είναι αμιγώς εθνικοσοσιαλιστικό.
Το σύνθημά της είναι «Πρώτα οι Γάλλοι!». Οπου με τη λέξη «Γάλλοι» εννοεί λευκούς και χριστιανούς.
Αν μπορεί να κερδίσει στις επικείμενες προεδρικές εκλογές; Είναι απίθανο, αλλά όχι εντελώς αδύνατο πια.
◼ Συμφωνείτε με τον Νόαμ Τσόμσκι ο οποίος είπε ότι η προεδρία Τραμπ μπορεί να σημάνει το τέλος της αμερικανικής «αυτοκρατορίας»;
Ο Τραμπ σε ρόλο Νέρωνα! Ισως. Είναι πολύ νωρίς για να πούμε αν ο Τραμπ σηματοδοτεί μια παρακμιακή πορεία θεμελιώδους ιστορικής σημασίας ή αν αποτελεί κάποιο είδος ιστορικού «ατυχήματος».
Οι ΗΠΑ δεν είχαν ποτέ πραγματικά το μονοπώλιο της παγκόσμιας ισχύος, ούτε καν το 1945 όταν αποτελούσαν το 45% του παγκόσμιου ΑΕΠ, το μισό διεθνές εμπόριο και πλεονεκτούσαν σημαντικά στην επιστήμη και στην τεχνολογία.
Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ έδωσε για λίγο την εντύπωση ότι οι ΗΠΑ θα γίνονταν ένας μονοπωλιακός παίκτης, όμως αυτή η ιδέα καταρρίφθηκε σύντομα από την αναδυόμενη πραγματικότητα.
Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να είναι η μεγαλύτερη δύναμη με στρατιωτικούς και οικονομικούς όρους. Η Κίνα την πλησιάζει.
Στο μέλλον, ο κόσμος θα είναι περισσότερο πολυκεντρικός με πολλαπλά κέντρα επιρροής και ισχύος.
Το ερώτημα σήμερα είναι πόση ζημιά μπορεί να κάνει ο Τραμπ στις ΗΠΑ και στον κόσμο.
Η απάντηση, δυστυχώς, είναι ότι μπορεί να κάνει μεγάλη ζημιά.
O tempora, o… Trump
trump_-_diadiloseis.jpg
AP Photo/John Minchillo
Η εκλογή Τραμπ ήταν απροσδόκητη και ενισχύει την αβεβαιότητα που έχει κυριαρχήσει στη διεθνή πολιτική τα τελευταία χρόνια.
Η οικονομική κρίση και η αντίληψη για διεύρυνση των ανισοτήτων, η κατάρρευση της τάξης στη Μέση Ανατολή και η δραματική αύξηση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, η άνοδος της πολιτικής επιρροής αντιδημοκρατικών και εθνολαϊκιστικών δυνάμεων που έχουν δοκιμάσει τα κοσμοπολιτικά και φιλελεύθερα αντανακλαστικά των πολιτών, η στοχοποίηση του μεγάλου κεκτημένου της ευρωπαϊκής ενοποίησης και της παγκοσμιοποίησης των ανοιχτών κοινωνιών και οικονομιών συναντιούνται με την πρόκληση μιας αμερικανικής ηγεσίας η οποία ενσωματώνει την επικράτηση αντιλήψεων που απειλούν πολλές από τις δημοκρατικές σταθερές και θεσμικές άγκυρες που θεμελιώνουν μια σύγχρονη φιλελεύθερη πεποίθηση για τον κόσμο.
Ο αριστερός και δεξιός λαϊκισμός που έχει πλήξει πολλά μέρη του κόσμου έφτασε με εκκωφαντικό θόρυβο στις ΗΠΑ με την εκλογή ενός προέδρου που έχει επιδείξει περιφρόνηση για τις γυναίκες και τις μειονότητες, τους μετανάστες, τις πολιτικές ελευθερίες και την επιστημονική γνώση.
Στο τιμόνι της υπερδύναμης υπάρχει ένας άνθρωπος που διακηρύττει την έλλειψη βασικών γνώσεων για τον κόσμο με υπερηφάνεια και ανέδειξε αυτήν ακριβώς την περιφρόνησή του για το διαφορετικό σε σημαία της εφόδου προς την εξουσία.
Ο Ντόναλντ Τραμπ και αυτό που επικράτησε στις αμερικανικές εκλογές είναι ένα δυστύχημα για την αμερικανική δημοκρατία και μια νίκη όλων εκείνων των δυνάμεων τόσο στις ΗΠΑ όσο και αλλού που τρέφονται από έναν αφόρητο νατιβισμό, έναν αυταρχικό λαϊκισμό, από ανορθολογικά σύνδρομα.
Το γεγονός ότι διαδέχεται έναν πρόεδρο που επέδειξε περίσσευμα αξιοπρέπειας, γενναιοδωρίας και πολιτικού πολιτισμού, που κατάφερε να ανατάξει μεγάλο μέρος της ζημιάς που είχε προκαλέσει η οκταετία Μπους στην αμερικανική πολιτική αλλά και στην αμερικανική αξιοπιστία διεθνώς, προκαλεί απογοήτευση, ανησυχία και φόβο.
Οι επιλογές του νέου προέδρου για τη στελέχωση της διοίκησής του κάθε άλλο παρά βοηθούν.
Το να ελπίζουμε όμως ότι μια προεδρία Τραμπ τελικά θα είναι λιγότερο κακή από ό,τι υποψιαζόμαστε είναι περισσότερο ένα αντανακλαστικό αυτοσυντήρησης, μια δαντική προσδοκία ότι μετά το Κολαστήριο έρχεται το Καθαρτήριο.
Το να παραμένουμε ψύχραιμοι και ψύχραιμες μπροστά σε αυτές τις χαοτικές εξελίξεις απαιτεί μεγάλη προσπάθεια.
Στην εξωτερική πολιτική αυτό που υπάρχει τώρα είναι υψηλή αβεβαιότητα και ανησυχία.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου αλλά και στις εβδομάδες που ακολούθησαν τη νίκη του η απλοϊκή ρητορική του Τραμπ ήταν μία κατά μέτωπο επίθεση στις σταθερές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, που ακόμα και όταν δεν μας αρέσουν έχουν το πλεονέκτημα ότι τα στοιχεία συνέχειας είναι περισσότερα, οι οροδείκτες γνωστοί και η προβλεψιμότητα αυξημένη.
Επίσης, η περίοδος Ομπάμα επανέφερε εν πολλοίς τις ΗΠΑ στο μονοπάτι του πολυμερισμού και της συνεργασίας μετά την καταστροφική περιπέτεια των μονομερών επεμβάσεων της διοίκησης Μπους.
Το πρόβλημα με τον Τραμπ είναι ότι ενώ ξέρουμε τι έχει πει δεν ξέρουμε τι θα κάνει και πώς θα το κάνει. Καμία σοβαρή προσπάθεια ανάλυσης.
Μόνο συνθήματα και θέσεις που περισσότερο υπακούουν σε ένα εθνολαϊκιστικό αφήγημα παρά σε επεξεργασμένη στρατηγική.
Απαξιώνει την Ατλαντική Συμμαχία αμφισβητώντας τη σημασία της ρήτρας συλλογικής άμυνας (άρθρο 5), απειλώντας ότι οι ΗΠΑ δεν θα εξακολουθήσουν να εγγυώνται την ασφάλεια της Ευρώπης αν οι Ευρωπαίοι δεν αυξήσουν τη συνεισφορά τους.
Ευτυχώς, δύσκολα αυτή η άποψη θα γίνει επίσημη πολιτική.
Αυτή η συζήτηση είναι παλιά στο ΝΑΤΟ, αλλά τα στρατηγικά συμφέροντα που εκπροσωπεί η διατλαντική σχέση είναι εξόχως σημαντικά για να υπονομευτούν έτσι εύκολα.
Η ρεπουμπλικανική πλειοψηφία στο Κογκρέσο είναι τόσο ατλαντική όσο χρειάζεται για να προστατεύσει τις ευρωαμερικανικές σχέσεις στον τομέα της ασφάλειας, ιδιαίτερα σε μια εποχή που η Ρωσία προσπαθεί με κάθε τρόπο να εκφοβίσει και να προκαλέσει ρήγματα στη διατλαντική συνεργασία.
Με την Κίνα, η προεκλογική και μετεκλογική ρητορική του μπορεί να σημαίνει μια επιθετική (αντι)εμπορική πολιτική που δεν μπορεί να είναι χωρίς αντίδραση από το Πεκίνο και που στο τέλος θα τραυματίσει τις προοπτικές ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας και θα πλήξει περισσότερο εκείνες και εκείνους που υποτίθεται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θέλει να προστατεύσει (τη λευκή αμερικανική εργατική τάξη και την αμερικανική βιομηχανία).
Στο πεδίο της παγκόσμιας περιβαλλοντικής συνεργασίας τα νέα δεν είναι αισιόδοξα.
Ο ηγετικός ρόλος του Μπαράκ Ομπάμα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο της κληρονομιάς του απερχόμενου προέδρου.
Στην προσπάθεια αποδόμησής της ο Τραμπ θα έχει την υποστήριξη της ρεπουμπλικανικής πλειοψηφίας.
Ο Τραμπ κυριάρχησε στη Δυτική Βιρτζίνια, στο Μίσιγκαν, στην Πενσιλβάνια, στην καρδιά της βιομηχανικής Αμερικής, υποσχόμενος να προστατεύσει τη βιομηχανία άνθρακα, τις χαλυβουργίες, την αυτοκινητοβιομηχανία και το να ελαχιστοποιήσει το κόστος περιβαλλοντικής προστασίας είναι κάτι που δεν θα συναντήσει αξιόλογες οργανωμένες αντιδράσεις.
Η λευκή εργατική τάξη που του έδωσε τη νίκη είναι εκεί.
Αβεβαιότητα επικρατεί και ως προς τα μεγάλα ανοίγματα σε σχέση με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και την Κούβα.
Ας ελπίσουμε ότι ο λαϊκιστικός βολονταρισμός -ακόμη και του προέδρου της μοναδικής υπερδύναμης- συνήθως συναντά την νέμεσή του όταν συγκρούεται με την πραγματικότητα της παγκόσμιας ισορροπίας ισχύος.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι προοπτικές δεν είναι αισιόδοξες.
